De kunst van actief luisteren – en trouw blijven aan jezelf
De kunst van actief luisteren draait om volledige aandacht geven aan je gesprekspartner. Niet alleen voor de woorden, maar ook voor non-verbale signalen, emoties en bedoelingen. Het omvat technieken zoals het stellen van open vragen, samenvatten van wat gezegd is, en het uitstellen van oordeel om een dieper begrip te krijgen en een veilige communicatieomgeving te creëren. Dit leidt tot betere verbinding, meer informatie en voorkomt misverstanden en conflicten.
Wat is actief luisteren?
Actief luisteren is een communicatietechniek waarbij je je volledig concentreert op wat de ander zegt, de onderliggende gevoelens en bedoelingen begrijpt, en hier actief op reageert. Het is meer dan passief horen; het vereist volledige betrokkenheid, oprechte interesse in de ander én bewustzijn van jezelf.
Drie belangrijke pijlers zijn:
1. Met aandacht bij jezelf, met bewustzijn bij de ander – je blijft voelen hoe jij erbij zit, terwijl je je aandacht richt op wat de ander vertelt.
2.Spiegelen en samenvatten– je laat merken dat je de boodschap hebt begrepen, zowel de inhoud als het gevoel erachter. Je verwoordt in je eigen woorden wat de ander zegt én benoemt wat je opmerkt in houding, toon of emotie. Zo voelt de ander zich echt gehoord en ontstaat er helderheid in het gesprek.
3. Doorvragen zonder oordeel – je stelt open vragen die de ander helpen om verder te onderzoeken of verhelderen.
Het gevaar van jezelf verliezen
Misschien herken je dit: je luistert zo intens mee dat je als het ware ín het verhaal van de ander stapt. Je voelt mee, denkt mee, neemt zelfs een stukje spanning of emotie over. Dit is menselijk – en juist wat jou waarschijnlijk een betrokken luisteraar maakt. Maar het risico is dat je jezelf kwijtraakt en uitgeput raakt.
Hoe blijf je bij jezelf tijdens actief luisteren?
– Grond jezelf fysiek: voel je voeten stevig op de grond, adem rustig. Dit helpt je om aanwezig te zijn bij de ander én bij jezelf.
– Wees je bewust van je grenzen: merk je dat je emotioneel wordt meegezogen? Stel jezelf even de vraag: van wie is dit verhaal? Zo keer je terug naar jouw positie als luisteraar.
– Gebruik micro-pauzes: een kleine stilte voordat je reageert geeft je ruimte om te checken of je nog in verbinding bent met jezelf.
– Luister met compassie, niet met overgave: compassie betekent dat je betrokken bent zonder het lijden van de ander over te nemen.
De winst van luisteren én jezelf blijven
Wanneer je actief luistert én bij jezelf blijft, ben je niet alleen een veilige spiegel voor de ander, maar ook een krachtig anker. Jouw rust en stevigheid nodigen de ander uit om dieper te voelen en eerlijker te spreken.
Wil je dit verder onderzoeken en leren toepassen in jouw eigen leven of werk?
