Wat kun je zelf doen.

Helaas hebben veel mensen bewust of onbewust last van een overprikkeld zenuwstelsel. Met alle prikkels waar we dagelijks mee te maken krijgen is dat helemaal niet zo gek.

Heb jij bijvoorbeeld vaak last van een moe, lusteloos gevoel of het gevoel van snel vol te zijn? Dan kan het best zijn dat jij last hebt van een overprikkeld zenuwstelsel.

Je zenuwstelsel is een ingenieus netwerk dat bestaat uit je hersenen, je ruggenmerg en de 150.000 km (!) zenuwen die door je lichaam lopen. Binnen deze ‘biologische supercomputer’ vormen je hersenen het commandocentrum. De zenuwbanen die kriskras door je lichaam lopen voorzien je hersenen constant van informatie. Je hersenen zorgen voor een passende reactie.

Zo zoeven er de hele dag elektrische signalen door je lichaam, met een snelheid tot wel 180 km per uur.  Deze signalen zorgen ervoor dat je kunt lopen, lezen, praten, springen. Ze regelen je ademhaling, laten je hart kloppen en het bloed door je aderen stromen – ook als je slaapt. Maar wat nu als dit netwerk overprikkeld raakt? Gelukkig zijn er manieren om een gespannen zenuwstelsel zelf te kalmeren. In dit artikel leggen we uit hoe je erachter komt of jij hier last van hebt en wat je kunt doen.

Het zenuwstelsel

Je hersenen, het ruggenmerg en de zenuwen in je lichaam vormen samen het zenuwstelsel. Het is als het ware je interne communicatienetwerk. Het zorgt voor verbindingen, signaleert en stuurt informatie je gehele lichaam door.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee zenuwstelsels; het centrale en perifere zenuwstelsel. Het centrale zenuwstelsel bevat de hersenen en ruggenmerg, het perifere de rest van de zenuwen. Voor uitgebreide informatie is de website van menselijk lichaam interessant.

Nog even kort de diepte in. Het perifere zenuwstelsel is onder te verdelen in het autonome en somatisch zenuwstelsel.

Het autonome zenuwstelsel daar hebben we geen controle over, het is betrokken bij automatische processen en reflexen. Het stuurt bijvoorbeeld het hart en verschillende organen aan. Het somatische zenuwstelsel daar hebben we wel controle over. Het stuurt bijvoorbeeld skeletspieren aan en zorgt ervoor dat we kunnen lopen en praten. Dat wil niet zeggen dat we ons altijd bewust zijn van alle processen want meestal hoeven bij de meeste acties ook niet meer na te denken, maar dit is een automatisch proces geworden. De andere is het al.

Het autonome zenuwstelsel is weer onder te verdelen in het sympathisch en parasympathisch zenuwstelsel staan. Wat is nou het verschil?

Gas- en rempedaal

Het sympathisch zenuwstelsel zorgt voor de actie. Het zorgt voor alles wat met inspanning te maken heeft. Bijvoorbeeld dat de hartslag omhoog gaat in stressvolle situaties. De stof die hierbij hoort is adrenaline en je kunt je dan ook voorstellen dat in deze stand je lichaam ook veel energie verbruikt. Dit is daarom ook wel het gaspedaal.

Het parasympathisch zenuwstelsel doet het tegenovergestelde. Het zorgt voor ontspanning, opbouw, rust en dus herstel. In zo’n stressvolle situatie zorgt het ervoor dat de hartslag weer omlaag gaat. Dit deel kun je dus ook wel omschrijven als het rempedaal.

Wat is een overprikkeld zenuwstelsel?

Je kunt je voorstellen dat wanneer er een balans is in het zenuwstelsel dat dan stress en inspanning worden afgewisseld door rust en ontspanning. Daarop volgt dan ook weer het herstel.

Aangezien de huidige tijd enorm veel van ons vraagt door continu ‘aan’ te staan ligt een overprikkeling sneller op de loer. We worden geacht 24/7 bereikbaar te zijn, kunnen ieder moment van de dag elke update checken en bestellen wat we maar willen. We blijven dus als het ware veel op het gaspedaal staan en weten niet meer goed hoe we moeten remmen.

Deze overstimulatie kan ervoor zorgen dat het zenuwstelsel uit balans raakt. Er komt in feite meer informatie binnen dan dat er verwerkt kan worden. Dit blijft in het lijf en hoofd rondgaan, een gejaagd gevoel ontstaat en we weten niet meer goed hoe we terug kunnen schakelen.

Hoe herken je een overprikkeld zenuwstelsel?

Hierbij kun je de denken aan de volgende zaken;

• Hoge bloeddruk
• Hartkloppingen
• Hoge en snelle ademhaling
• Onregelmatige ademhaling
• Prikkelbaar
• Slaapproblemen
• Weinig tot geen energie
• Stress
• Burn-out

Wat kun jij hieraan doen?

Je zou simpel kunnen zeggen; ontspannen. Maar voor iemand met een overprikkeld zenuwstelsel is dat helemaal niet zo gemakkelijk.

Wat belangrijk is, is dat jij het parasympathische zenuwstelsel, dus je rempedaal, gaat activeren.

Wat activeert nou het parasympathische zenuwstelsel?

• Ademhaling, vooral een rustige buikademhaling
• Meditatie
• Mindfulness
• Massage
• Sauna
• Bewegen; daarbij vooral wandelen, yoga

De ademhaling is hierbij de basis en daar is in veel gevallen ook nog winst te behalen. Vooral een rustige, diepe buikademhaling helpt je overactieve gaspedaal enorm de rem in te trappen. Het kan dan weer herstellen en ontspannen.

Zet de eerste stap.
Om echt met je stress/burn-outklachten aan de slag te gaan en te kijken naar jou manier van pijnvermijding is verandering op een dieper niveau nodig. Dit kun je alleen bereiken door de multidisciplinaire aanpak op mentaal, fysiek en emotioneel vlak. Op deze manier leer je om vrijer en energieker in het leven te staan.

Doe jezelf een plezier door niet te wachten tot je letterlijk omvalt. De eerste stap is echt eerlijk zijn naar jezelf over hoe het nu met je gaat. Want als jij niet voor jezelf gaat zorgen, wie dan wel? Voorkomen is zoveel beter dan genezen!